smolik drągowinowiec (Pissodes piniphilus Herbst)

Obecnie smolik drągowinowiec jest obok cetyńca mniejszego i kornika ostrozębnego jednym z najgroźniejszych szkodników wtórnych zasiedlających sosny w środkowej i górnej części strzały. Spotykany jest w drzewostanach w wieku 30-50 lat, ale również w starszych. Atakuje sosny osłabione przez suszę oraz czynniki biotyczne, np. uszkodzone żerem szkodników pierwotnych, czy w wyniku pożaru. Nie omija też drzewostanów rosnących na gruntach porolnych, które często nękane są przez choroby grzybowe (hubę korzeni i opieńkową zgniliznę korzeni).

Smolik drągowinowiec zimuje w postaci larwy i poczwarki w miejscu żerowania pod korą oraz imago (zeszłoroczne chrząszcze) w ściole. Młode chrząszcze jak i te zimujące prowadzą żer uzupełniający oraz regeneracyjny na korze gałązek wyjadając miazgę i łyko. Rójka trwa od drugiej połowy kwietnia do końca sierpnia. Jaja są składane w jamki wygryzione przez samice w cienkiej i gładkiej korze sosen. Lęgnące się larwy rozchodzą się gwiaździście na wszystkie strony i wygryzają kręte i załamujące się chodniki pomiędzy korą a drewnem w pasie łyka. Chodniki larwalne osiągają do 15 cm długości. Zakończone są owalnymi kolebkami poczwarkowymi wyłożonymi wiórkami, wygryzionymi częściowo w korze lub w bielu. Po przepoczwarczeniu młode chrząszcze wygryzają koliste otwory o średnicy ok. 2-3 mm, którymi wydostają się z żerowiska. Imago pojawiają się jeszcze tego samego roku, ale część owadów – pochodzących z jaj złożonych w okresie letnim, pozostaje w żerowisku do następnej wiosny w postaci larw i poczwarek.

Bieżące obserwacje wskazują na coraz częstsze występowanie smolika drągowinowca. Objawy występowania owada w drzewostanach (przerzedzona korona, żółknięcie igliwia), mogą być podobne do tych zaatakowanych przez kornika ostrozębnego, przy czym proces zamierania drzew nie przebiega tak intensywnie. Często jako pierwszy ze szkodników wtórnych atakuje rozproszone w drzewostanie osłabione sosny. Żerujące pod korą larwy uszkadzają łyko, co w efekcie doprowadza do przerwania wiązek przewodzących i powolnego zamierania drzewa. Objawy zasiedlenia najłatwiej rozpoznać po ścięciu drzewa – pod korą znajdują się charakterystyczne żerowiska, a w późniejszym etapie zasiedlenia kolebki poczwarkowe wyścielone trocinkami, zagłębione w bielu. Na gałązkach natomiast mogą znajdować się wycieki żywiczne, powstające na skutek prowadzenia żeru przez chrząszcze.

Skuteczną metodą ograniczania liczebności szkodnika w drzewostanach zagrożonych jest systematyczne, całoroczne usuwanie drzew zasiedlonych oraz martwych i zamierających. Pozyskane drewno należy wywieźć jak najszybciej poza strefę zagrożenia.

opracował: Janusz Wojciechowski ZOL Olsztyn